Vốn cho vay mua nhà ở xã hội: Bao giờ mới có?

Khi gói hỗ trợ lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội (NOXH), nhà thương mại giá rẻ trị giá 30.000 tỷ đồng sắp kết thúc, người thu nhập thấp cả nước vui mừng Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP đưa ra quy định pháp quy về chính sách ưu đãi cho vay mua, thuê mua, thuê NOXH. Tuy nhiên, đến nay, dù Nghị định 100 có hiệu lực được gần 2 năm, nhưng việc cho vay vốn cho NOXH vẫn chưa triển khai được.

Một khu nhà ở xã hội tại Hà Nội. Ảnh minh họa

Chưa ai được vay vốn chính sách mua nhà ở xã hội

Theo Quyết định 1013/QĐ-TTg tháng 6/2016 của Thủ tướng Chính phủ về lãi suất cho vay ưu đãi NOXH tại NHCSXH theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP, lãi suất cho vay ưu đãi của NHCSXH đối với các đối tượng quy định tại Nghị định sẽ là 4,8%/năm, lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay. Mức lãi suất này sau đó cũng được Thủ tướng Chính phủ ban hành cho các khoản vay mua NOXH trong năm 2017.

Như thế, tại thời điểm tháng 6/2016, khi gói ưu đãi lãi suất 30.000 tỷ đồng sắp kết thúc, người lao động có thu nhập thấp có thêm lựa chọn vay vốn với mức lãi suất thấp hơn 0,2%/năm so với gói 30.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, khi gói 30.000 tỷ đồng kết thúc thì chương trình này vẫn không triển khai được trong năm 2016 vì không có vốn cho vay.

Đến tháng 2/2017, NHCSXH thông báo đã xây dựng kế hoạch nguồn vốn, trong đó đề xuất năm 2017 là 1.000 tỷ đồng. Gói vay này dành cho cán bộ có thu nhập không phải chịu thuế thu nhập, công nhân viên quốc phòng, lực lượng vũ trang, người nghèo thành thị.

Để cho vay, NHCSXH sẽ phối hợp cùng địa phương và các tổ chức chính trị-xã hội để nhận đơn, bình xét, chấm điểm để chọn ra người được vay vốn, sau đó mới thực hiện thủ tục vay vốn, hợp đồng tín dụng, thế chấp nhà… Song nguồn vốn ngân sách để cấp bù lãi suất thực hiện cho vay NOXH chưa được Chính phủ phân bổ….

Ông Đào Anh Tuấn - Giám đốc Ban Tín dụng học sinh sinh viên và các đối tượng chính sách khác (Ngân hàng Chính sách xã hội) - cho biết, theo kế hoạch trong giai đoạn 2016 - 2020, NHCSXH được Chính phủ cấp vốn cho vay là 1.062 tỷ đồng, theo đó, NHCSXH sẽ quản lý và sử dụng nguồn vốn, thực hiện cho vay đúng đối tượng theo Nghị định 100/2005/NĐ-CP, phối hợp với các bộ, ngành, báo cáo cấp có thẩm quyền để xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện cho vay. Tuy nhiên, hiện nay NHCSXH chưa nhận được số tiền này nên cũng chưa thể cho người dân vay vốn.

Tìm cách giảm phụ thuộc ngân sách nhà nước

Được biết, hiện nay nguồn vốn cho thị trường bất động sản nói chung và cho NOXH nói riêng chủ yếu vẫn từ ngân hàng. Tuy nhiên, trao đổi tại Diễn đàn bất động sản Việt Nam thường niên lần 1, TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng đây không phải giải pháp dài hạn và lâu bền.

TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết, cá nhân ông cảm thấy tài chính cho NOXH đang là vấn đề nan giải ở Việt Nam, dường như chủ yếu chỉ huy động từ ngân hàng là chính, từ đó khuyến khích ngân hàng cho vay. Ông Nghĩa cho rằng đây không phải giải pháp dài hạn và lâu bền, gây bức xúc cho ngành ngân hàng vì phải chịu nhiều áp lực lãi suất cho người gửi tiền.

Ông Nghĩa nhấn mạnh: “Tôi nghĩ Bộ Xây dựng và cơ quan chức năng nên nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để huy động nguồn vốn khác để hỗ trợ. Có thể thành lập một quỹ riêng cho phân khúc NOXH và nhà ở giá rẻ, như kinh nghiệm của Hà Lan”.

Đồng quan điểm, ông Vũ Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) - cho biết: “Tôi đồng tình với quan điểm của TS. Lê Xuân Nghĩa và theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng là nghiên cứu theo hướng giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước đối với NOXH và nhà ở giá rẻ. Về lâu dài, phải huy động mọi nguồn lực trong xã hội”.

Còn ông Nguyễn Mạnh Hà - Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam - cũng cho rằng, có nhiều vấn đề liên quan đến NOXH và nhà ở giá rẻ trong đó có nguồn vốn, chính sách cho vay... Tuy nhiên, NOXH chỉ tập trung ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, nếu giải quyết được ở 2 thành phố này sẽ giải quyết rất tốt các vấn đề ở các vùng khác của cả nước. Những dự án nhà ở này phải xây dựng ở những vị trí có thể chấp nhận được, không quá xa khu vực trung tâm và phải có biện pháp hỗ trợ về thuế, giá thành...

Về vấn đề lập quỹ mà TS. Lê Xuân Nghĩa nêu, ông Nguyễn Mạnh Hà cho biết, vấn đề này đã từng được bàn bạc nhiều, thậm chí được đề cập từ nhiều năm trước, nhưng khi đưa ra, nhiều ý kiến cho rằng đối tượng là người thu nhập ít, chưa đủ ăn nên bắt buộc người dân nộp vào quỹ tiết kiệm là rất khó.

“Những chính sách thông qua diễn đàn hôm nay và nhiều hội thảo khác sẽ đưa ra được những giải pháp tốt, song chung quy lại cần những giải pháp từ chính quyền địa phương” - ông Hà nhấn mạnh.